Menu
In mijn werk kom ik net zo’n definitieprobleem tegen als het gaat over verhalen. Verhalen kunnen opvattingen zijn, of juist een hele familiegeschiedenis. Een verhaal is soms enkel een beeld of een waarde, soms juist de gedetailleerde waarneming vanuit iemand zelf. Een verhaal kan veel of weinig tijd omvatten, registreren wat is geweest, maar ook vooruitkijken, zakelijk zijn of bloemrijk. Een verhaal kan de waarheid weergeven, of juist fictie zijn, en ook in die toonaarden nog verschillen. Het is net als bij literatuur: de functie van het verhaal is wat er toe doet.
Daar kom ik zo op terug, de functie van het verhaal. Maar om dan toch een kern te geven aan wat we bedoelen met een verhaal, hierbij een deel van een definitie. Het meest essentiële dat je benoemen kunt, is dat er binnen elk verhaal een perspectief is. Iemand vertelt en geeft daarmee het verhaal de lading van de blik van die verteller. Daar moesten mijn man en ik (we kennen elkaar van onze studie) voor terug naar onze docent op de universiteit, die daar ook weer over na moest denken. Een sluitende definitie is het niet, een waardevol inzicht wel: elk verhaal bevat het perspectief van de verteller.
Het perspectief is een belangrijk gegeven als we kijken naar wat we verwachten van verhalen, wat ze doen. We verwachten van verhalen dat ze zorgen voor verbinding, een gevoel van samen zijn, voor herkenning en houvast, voor hoop en verbeelding. We verwachten van verhalen nieuwe inzichten, kennis en zeker ook vermaak. De blik van de verteller geeft aan wanneer deze verteller verbinding beleeft, wat zij grappig vindt, waarover ze huilt en waarvan ze droomt. Dat kan hetzelfde zijn als het perspectief van de lezer, maar dat hoeft niet. Het verhaal van de verteller geeft de luisteraar en de lezer een ander perspectief te verwerken. Daaruit ontstaan verwondering en herkenning, wellicht ook onbegrip en vragen.
Net als bij literatuur, is het verhaal dus de drager van interactie tussen verteller en luisteraar. Het is een manier om elkaar te laten weten hoe we kijken, wat we voelen, denken en beleven. We kunnen er mee terug in de tijd, en mee in de tijd vooruit, we geven het verhaal kleur door onze keuze in taal en detail. Daarmee kleurt het verhaal dat we vertellen de blik van de luisteraar, en door het door te vertellen en verder te delen de blik van de tijd. In die functie zit toch ook een definitie verstopt: Verhalen zijn de blikvangers van onze tijd, dragers van onze beleving.
Daar kom ik zo op terug, de functie van het verhaal. Maar om dan toch een kern te geven aan wat we bedoelen met een verhaal, hierbij een deel van een definitie. Het meest essentiële dat je benoemen kunt, is dat er binnen elk verhaal een perspectief is. Iemand vertelt en geeft daarmee het verhaal de lading van de blik van die verteller. Daar moesten mijn man en ik (we kennen elkaar van onze studie) voor terug naar onze docent op de universiteit, die daar ook weer over na moest denken. Een sluitende definitie is het niet, een waardevol inzicht wel: elk verhaal bevat het perspectief van de verteller.
